U fokusu - Bosna i Hercegovina

U BiH skoro najniža inflacija u Evropi, zašto to građani ne osjete?

Tako su, prema podacima Agencije za statistiku BiH, potrošačke cijene u Bosni i Hercegovini u oktobru ove godine na godišnjem nivou rasle 0,9 odsto.

"U prosjeku je zabilježen rast cijena hrane i bezalkoholnih napitaka za 0,8 odsto, alkoholnih pića i duvana za 0,2 odsto, odjeće i obuće za 1,6 odsto, usluga u zdravstvu za 0,5 odsto, obrazovanja za 0,4 odsto, usluga restorana i hotela za 0,4 odsto te ostalih dobara i usluga za 0,3 odsto.

Niže cijene u prosjeku su zabilježene kod stanovanja i režijskih izdataka za 0,8 odsto, namještaja, kućanskih uređaja i redovnog održavanja kuće za 0,2 odsto te prevoza za 0,2 odsto", piše u podacima Agencije za statistiku BiH.

Što se tiče cijele Evrope, samo je u Irskoj inflacija niža, te je u novembru ove godine na godišnjem nivou iznosila 0,5 odsto.

Najgore stanje je u Sjevernoj Makedoniji, gdje je u novembru inflacija na godišnjem nivou iznosila 5,6 odsto.

U Crnoj Gori je u novembru na godišnjem nivou inflacija iznosila 1,7 odsto, dok je u Srbiji bila 4,3 odsto.

U Evropskoj uniji inflacija je na godišnjem nivou najviša bila u Rumuniji i iznosila je 5,4 odsto.

Slijedi Belgija sa 4,8 odsto pa Hrvatska sa četiri odsto.

U Mađarskoj je u novembru godišnja inflacija iznosila 3,9 odsto, a u Nizozemskoj i Estoniji 3,8 odsto.

Poslije Irske, najniža inflacija u novembru na godišnjem nivou u EU je u Litvaniji i Luksemburgu, gdje je iznosila 1,1 odsto, pa u Italiji 1,5 odsto.

Ipak, postavlja se pitanje šta je donijelo to što je inflacija u BiH, pored Irske, najniža u Evropi.

Pitanje je zašto se to ne osjeti, posebno među građanima, koji iz mjeseca u mjesec konstantno plaćaju više cijene svih proizvoda već nekoliko godina.

Predrag Mlinarević, profesor na Ekonomskom fakultetu Univerziteta u Istočnom Sarajevu, kazao je da je najznačajnije makroekonomsko obilježje ove godine na globalnom planu naizgled dobijena bitka sa inflacijom.

"Usljed stabilizacije lanaca snabdijevanja i efekata restriktivne monetarne politike došlo je do svođenja inflacije u okvire monetarnog cilja u razvijenim ekonomijama na nivo ispod 2%. Imajući u vidu da je najveći dio naše inflacije imao karakter uvezene inflacije, stabilizacija cijena u EU se pozitivno odrazila na cjenovna kretanja i kod nas. Usljed izostanka promjena cijene rada, ni sa te strane nije bilo osnova da se rast troškova rada nekim dijelom prelije na cijene. Ipak, treba napomenuti da iz ugla potrošača obaranje inflacije ne znači da su cijene počele da opadaju, već da se njihov rast usporio. U odnosu na stanje od prije dvije godine, sve su značajno veće i u mjeri u kojoj rast zarada nije ispratio taj rast cijena životni standard ljudi se pogoršao. Ovo se posebno odnosi na srednju klasu i one koji primaju medijalnu zaradu s obzirom na to da oni preko 60% svog dohotka troše na hranu, odjeću i obuću te komunalije, a upravo su te kategorije proizvoda i usluga iz potrošačke korpe imale veći rast cijena od inflacije utvrđene indeksom cijena na malo. U periodu ispred nas treba vidjeti kako da se tom sloju poveća zarada, što se može uraditi povećanjem minimalne zarade uz prateće poreske reforme u vidu smanjenja poreza i doprinosa za poslodavce", objasnio je profesor Mlinarević.